مقدمه
از گذشته تاکنون ساختمان‌ها همواره در معرض بلایای طبیعی و یا غیر طبیعی بوده‌اند؛ در نتیجه در نظر گرفتن برخی از تمهیدات برای جلوگیری از وقوع این مشکلات اهمیت بسیار زیادی دارد. آتش‌سوزی یکی از مشکلاتی است که ممکن است در هر ساختمانی به وجود بیاید و همین امر دلهره‌های زیادی را در ساکنان ساختمان به وجود می‌آورد.
امروزه، پیاده سازی سیستم اعلام حریق به شما کمک می‌کند به محض وقوع آتش در ساختمان ،ساکنین و آتش‌نشانی مطلع شوند؛ در نتیجه آتش نشان ها در کم‌ترین زمان ممکن در محل حادثه حضور خواهند داشت و نیز ساکنین زمان کافی برای خارج شدن از ساختمان را دارند. برای طراحی سیستم اعلام حریق شما می‌توانید از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر ویا سیستم اعلام حریق کانونشنال (متعارف) استفاده کنید.
نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق متعارف
در سیستم اعلام حریق متعارف اتوماتیک جریان عبوری از مدار بسیار حائز اهمیت است. در حالت عادی از دتکتور ها جریان کمی عبور می کند اما با وقوع حریق، جریان عبوری از مدار افزایش می یابد و اعلام حریق رخ می دهد. در سیستم اعلام حریق متعارف (کانونشنال) ممکن است ۴ حالت رخ دهد: حالت اول حالت عادی است که جریان عبوری از مدار کم و به میزان نرمال است. در این حالت چراغ سبز روشن است. حالت دوم که ممکن است یکی از سیم ها دچار آسیب و یا پارگی شده باشد در این صورت چراغ زرد که به معنی اشکال در سیستم است فعال می شود. حالت سوم هنگام وقوع حریق رخ می دهد که چراغ به رنگ قرمز در می آید. در نهایت حالت چهارم زمانی رخ می دهد که سیستم دچار اتصال کوتاه می شود(اتصال کوتاه زمانی رخ می دهد که دو سیم با هم برخورد کرده اند و دچار اتصالی شده اند) که در این حالت نیز چراغ زرد روشن می شود.
کاربرد سیستم اعلام حریق کانونشنال (متعارف)
سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل نوع ساختار و سیم کشی که دارد بیشتر در محیط های استفاده می شودکه
- کاربرد سیستم اعلام حریق متعارف در محیط کوچک و کم رفت و آمد
- کاربرد سیستم اعلام حریق متعارف در محیط با جمعیت پایین
- کاربرد سیستم اعلام حریق متعارف در محیط هایی با کاربری غیر از بیمارستان ها، فروشگاه های زنجیره ای بزرگ و هتل های بزرگ و کاربرد دارد.
- کاربرد سیستم اعلام حریق متعارف در محیط های غیر صنعتی
به طور کلی می توان سیستم اعلام حریق کانونشنال را مناسب با سیستم ایمنی فشار ضعیف دانست. همچنین اگر بودجه اختصاص یافته جهت تهیه سیستم اعلام حریق محدود باشد از این سیستم استفاده می شود.
نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر دقیقا مانند سیستم اعلام حریق متعارف است با این تفاوت که علاوه بر زون بندی، قطعات (دتکتور و سایر تجهیزات) دارای آدرس مشخص هستند که هر دو این عوامل باعث تشخیص دقیق جایگاه حادثه می شوند. به عبارتی دیگر، پس از زون بندی و نصب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در محیط، سیستم در حالت آماده باش قرار می گیرد و پس از وقوع حریق و آشکارسازی آن، توسط آدرس دقیقی که به دتکتور و شستی ها داده شده است محل دقیق آتش سوزی مشخص می شود. به عبارتی در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، هر قطعه دارای کد اختصاصی است که در کنترل پنل، مکان مخصوص خود را دارد. زمانی که یک دتکتور دچار حریق یا خطا شود مشخصات کامل آن از قبیل کد و نوع قطعه، زون و محل نصب بر روی صفحه نمایش کنترل پنل اعلام حریق آدرس پذیر، نمایش داده می شود.
به طور مثال، تصور کنید شما این سیستم را در شرکت خود نصب کرده‌اید و آبدارخانه در طبقه اول است. ناگهان سیستم اعلام حریق به صدا در می‌آید، اما شما با توجه به وسعت ساختمان نمی‌دانید که کدام بخش آسیب دیده است. در اینجاست که سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به کمک شما می‌آید. شما بر روی پنل این سرویس می‌توانید محل دقیق آتش‌سوزی را مشاهده کنید و در نتیجه اگر مشکلی رخ دهد به سرعت می‌توانید به محل بروید.
کاربرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
- کاربرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در پروژه های بزرگ، مکان های پر تردد و پر خطر
- کاربرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در ساختمان های مسکونی بسیار بزرگ و شلوغ می باشد
- کاربرد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در مکان هایی مثل بیمارستان ها، هتل ها، مراکز خرید بزرگ و غیره
نحوه کدگذاری تجهیزات اعلام حریق آدرس پذیر
آدرس دهی دستی
برخی دستگاه ها شامل این نوع تنظیمات هستند. در واقع با استفاده از یک پراب اعداد مورد نظر را وارد می کنند. این نوع تجهیزات قابلیت جابجایی بین برند های مختلف را ندارند در نتیجه کاربرد کمتری دارند.
آدرس دهی خودکار
در دو صورت سخت افزاری و نرم افزاری وجود دارد که در برندهای مختلف متفاوت است. در تجهیزاتی که به صورت سخت افزاری کد میگیرند، این کار به کمک دیپ سوئیچ ها، کلیدهای سلکتوری و یا کارت های آدرس دهی صورت می گیرد که اصطلاحاً به آن Hard Addressing می گویند. اما تجهیزاتی که به صورت نرم افزاری کد می گیرند ،بدون دیپ سوئیچ و سلکتور هستند و توسط دستگاه مخصوص Handheld Programmer یا کنترل پنل آدرس پذیر به صورت Auto Addressing کُد می گیرند. این روش کد دادن به تجهیزات بسیار راحت تر بوده و سرعت نصب و راه اندازی سیستم در پروژه را بالا می برد و همچنین خطای کمتری نیز دارد.
تفاوت‌های سیستم‌های متعارف و آدرس‌پذیر
| سیستم اعلام حریق کانونشنال | سیستم اعلام حریق آدرس پذیر |
| ۱ یا بیش از ۱ مدار وجود دارد. | تنها یک مدار وجود دارد. |
| امکان ایجاد آلارم‌های خطا بیشتر است. | به دلیل ویژگی‌های قابل‌برنامه‌ریزی، احتمال ایجاد آلارم کاذب کمتر است. |
| امکان تشخیص محل دقیق وقوع حریق وجود ندارد. | قابلیت تشخیص محل دقیق وقوع حریق هست |
| برای اتصال هر دستگاه نیاز به سیم‌های زیادی است. | سیم‌کشی کمتری لازم است. |
| برای دفاتر کوچک یا ساختمان‌هایی که در آنها نیاز به سیستم تشخیص حریق پیشرفته نیست، استفاده می‌شود. | برای ساختمان‌های بزرگ و یا مهم استفاده می‌شود که تشخیص حریق اهمیت بالایی دارد. |
| دتکتورهای داخل یک مدار را نمی‌توان از هم متمایز کرد. | به هر دتکتور آدرس باینری منحصربفرد داده می‌شود. |
| سطح آستانه‌ی دتکتورها قابل تنظیم نیست. | سطح آستانه‌ی دتکتورها را می‌توان با توجه به شرایط محیطی تنظیم کرد. |
| سیستم اعلام حریق که در آن هر دتکتور با استفاده از مدار موازی جداگانه به کنترل پنل متصل می‌شود. | سیستم اعلام حریق که در آن دتکتورها با استفاده از یک حلقه‌ی سیم به صفحه‌ی پنل مرکزی متصل می‌شوند. |
| سیگنال هشدار با استفاده از سیگنال الکتریکی آنالوگ ارسال می‌شود. | سیگنال هشدار به صورت باینری دیجیتال ارسال می‌شود. |
| پنل مرکزی قابل برنامه‌ریزی نیست. | پنل مرکزی قابل برنامه‌ریزی است. |
| سیم کشی به صورت ستاره می باشد که پنل در مرکز قرار دارد. | سیم کشی به صورت حلقه می باشد. |
استاندارد سیستم اعلام حریق
در علم ایمنی در تمام دنیا استانداردهای متفاوتی وجود دارد که هنگام اجرای سیستم اعلام حریق متعارف و سیستم اعلام حریق آدرس پذیر این استانداردها باید لحاظ گردد. استانداردهای سیستم اعلام حریق موجب افزایش ایمنی و حفاظت محیط و افراد می شوند.
استانداردهای سیستم اعلام حریق در کشورهای مختلف از قبیل EN-54 ،UL ،BS5839 ،EVPU ،NFPA72 و LPCB می باشند که در هر کشور یک استاندارد خاص لحاظ می گردد. همچنین در ایران هم استاندارد مورد تایید سازمان آتش نشانی لحاظ می گردد.
بدون دیدگاه