آشنایی با انواع مختلف کپسول آتش نشانی، امری حیاتی و ضروری است. این شناخت و آگاهی در برخورد با حوادث ناگهانی و آتش‌سوزی‌ها، اهمیت بسیاری دارد. کپسول‌های آتش‌نشانی، به‌عنوان ابزارهای ایمنی و نجات، نقش کلیدی در کنترل آتش و جلوگیری از خسارات مالی و جانی خواهند داشت. آشنایی با نحوه استفاده صحیح از هر کدام از این کپسول‌ها، به افراد کمک می‌کند تا نه‌تنها از خود که از دیگران نیز محافظت کنند. آشنایی با انواع مختلف کپسول آتش نشانی، باعث انتخاب مناسب‌ترین گزینه برای محیط موردنظر شما می‌شود.
کپسول‌های آتش‌نشانی مانند کپسول‌های پودری، CO2، آب و فوم، آب و گاز، شیمیایی مرطوب و بیورسال، هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند که برای موارد مختلف حریق استفاده می‌شوند. صرف داشتن کپسول آتش‌نشانی در یک محل، به‌معنای امکان مقابله با حریق نیست. شما باید نوع درست و مناسب کپسول را با توجه‌به فضا و نوع احتمالی حریق فراهم کنید. برای انتخاب کپسول، به اطلاعات شخصی متکی نباشید. حتما مشورت با کارشناسان فعال در این حوزه و نیروهای آتش‌نشانی را درنظر بگیرید.
کپسول آتش نشانی چیست؟
کپسول‌های آتش‌نشانی، ابزارهایی هستند که برای مقابله با حریق و آتش‌سوزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کپسول‌ها حاوی مواد و مخلوط‌های مختلفی از آب، پودر، گاز یا مواد شیمیایی هستند. داخل کپسول‌های آتش‌نشانی، موادی مانند پودر، CO2، آب و فوم، آب و گاز، مواد شیمیایی مرطوب یا بیورسال قرار دارد.
این مواد، در صورت وقوع حریق، از داخل کپسول به‌صورت فشرده یا در شرایط خاص، به‌صورت گاز یا فوم بیرون می‌آیند. با استفاده از کپسول اتش‌نشانی، منطقه آتش‌سوزی خنک و اکسیژن محدود می‌شود. بدین ترتیب، نقش مهمی در خاموش‌کردن حریق و جلوگیری از گسترش آن ایفا می‌کنند.
کپسول‌های آتش‌نشانی برای مقابله با موقعیت‌های مختلف اطفا حریق طراحی شده‌اند. بسته به نوع حریق، محیط و شرایط موجود، از انواع خاصی از آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. به‌کارگیری کپسول آتش نشانی، تحت استانداردهایی خاص صورت می‌گیرد.
چه نیروهای متخصص و چه مردم عادی، برای استفاده از آن نیازمند آموزش هستند. این آموزش‌ها در گستره همگانی و در قالب‌های مختلف از مدارس گرفته است تا رسانه‌های جمعی ارائه می‌شوند. در کنار سیستم‌های اعلام حریق و استانداردها و تاییدیه آتش‌نشانی، همچنان نمی‌توان از جلوگیری و کنترل آتش مطمئن بود. به همین دلیل، آشنایی با انواع مختلف این کپسول‌ها ضرورت دارد.
معرفی انواع کپسول آتش نشانی
هر آتش‌سوزی با آتش‌سوزی دیگر تفاوت دارد. از مکان و علت آتش‌سوزی تا نحوه اطفا حریق، موقعیت‌های منحصربه‌فردی را ایجاد می‌کنند. به‌همین دلیل، در هر موقعیت باید از نوع خاصی از کپسول آتش نشانی استفاده کرد. برای اینکه بدانید کدام نوع برای چه موقعیتی مناسب است، ابتدا باید با ساختار کلی و مواد هر کپسول آشنا شوید.
کپسول اتش‌نشانی پودری
این کپسول‌های اتش‌نشانی، حاوی موادشیمیایی پودری برای مقابله با حریق‌های مختلف هستند. این نوع کپسول‌ها، برای حوادثی که در آن آتش از منبع جامد، مایع و گاز است، استفاده می‌شوند. البته این موضوع، به نوع پودر آنها بستگی دارد.
پودرهای مورد استفاده در این کپسول‌ها، شامل پودرهای دی‌آن‌پیریدین، پودر آب، پودر کربنات سدیم و غیره می‌شود. هر یک از این پودرهای کپسول آتش نشانی، خاصیت‌های مختلفی دارند که برای حریق‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال:
- پودر دی‌آن‌پیریدین: این پودر به‌طور عمده برای خاموش‌کردن حریق‌های سطح B و C (حریق‌های مایعات و گازها) به‌کار می‌رود. دی‌آن‌پیریدین با خنک کردن و پوشش‌دادن منطقه آتش‌سوزی، باعث خاموشی حریق خواهد شد.
- پودر آب: این پودر معمولا برای حریق‌های سطح A (حریق‌های جامدات) مورد استفاده قرار می‌گیرد. با پخش این پودر روی منطقه آتش‌سوزی، حریق خاموش و آب جذب منطقه موردنظر می‌شود.
- پودر کربنات سدیم: این نوع پودر به‌عنوان یک گزینه دیگر برای حریق‌های سطح B و C به‌کار می‌رود. این پودر با مهار اکسیژن و خاموش کردن آتش، حریق را کنترل می‌کند.
کپسول آتش‌نشانی CO2
کپسول آتش نشانی حاوی گاز کربن دی‌اکسید یا CO2 (دی‌اکسید کربن)، ابزارهای مهمی برای خاموش‌کردن حریق‌های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال، محسوب می‌شوند. CO2 یک گاز بی‌رنگ و بی‌بو و دارای فشار در شرایط عادی است که به‌عنوان یک ماده غیرقابل اشتعال مطرح است. وقتی CO2 از کپسول‌های آتش‌نشانی با قدرت پرتاب می‌شود، با خنک‌کردن و کاهش اکسیژن در محل حریق، باعث خاموشی آن خواهد شد.
موقعیت استفاده
کپسول‌های آتش‌نشانی CO2 معمولا در محیط‌هایی که قابلیت استفاده از آب یا پودر ندارند، به‌کار می‌روند. برای مثال، در حریق‌های الکتریکی، آتش‌نشانان از این کپسول‌ها بهره می‌برند، زیرا استفاده از آب خطر بیشتری ایجاد می‌کند. استفاده از CO2 نیازمند آموزش و دانش فنی مناسب است. این گاز در مواردی می‌تواند خطرناک باشد. به‌خصوص اگر در فضای بسته و بدون تهویه مناسب استفاده شود. این روش احتمال دارد اکسیژن موجود در محیط را کاهش دهد و برای افراد حاضر در آنجا خطرناک باشد.
کپسول آتش نشانی آب و فوم
کپسول‌های اتش‌نشانی آب و فوم، حاوی مخلوطی از آب و فوم‌های خاصی هستند که برای خاموش‌کردن حریق‌های مختلف به‌کار می‌روند. این نوع کپسول آتش نشانی از ترکیب آب، به‌عنوان یک عامل خنک‌کننده و فوم و یک عامل خاموش‌کننده استفاده می‌کند.
فوم از موادشیمیایی خاصی تشکیل شده است که هنگام تلفیق با آب، حجم بالایی از آن به‌وجود می‌آید. این ماده، به‌صورت پف‌کرده از کف دستگاه آتش‌نشانی به بیرون پرتاب می‌شود. فوم با پوشش‌دادن سطح آتش‌سوزی، اکسیژن را از آب دور می‌کند و باعث خنک و خاموش‌شدن حریق خواهد شد.
موقعیت استفاده
کپسول آتش نشانی آب و فوم، برای حریق‌های سطح A (حریق جامدات) و سطح B (حریق مایعات قابل اشتعال) کاربرد دارد. استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی آب و فوم، معمولا در مکان‌هایی که مصرف آب خطرناک یا غیرممکن است، توصیه می‌شوند. از جمله می‌توان به اتاق‌های برق، آشپزخانه‌ها، کارگاه‌های شیمیایی و غیره اشاره کرد. این کپسول‌ها برای آتش‌نشانان و افراد عادی، یک گزینه موثر و کارآمد در مقابله با حریق‌های مختلف به‌شمار می‌آیند.
کپسول آتش‌نشانی آب و گاز
این کپسول آتش نشانی، از مخلوط آب و گازهای خنک‌کننده مانند گاز کربن دی‌اکسید (CO2) یا گاز هالوژنید (مانند گاز هالون) بهره می‌برد. وقتی کپسول آتش‌نشانی آب و گاز فعال‌شده، گاز خنک‌کننده به همراه آب به‌شدت از داخل کپسول به بیرون پرتاب خواهد شد. گاز کربن دی‌اکسید یا گاز هالوژنید، به‌عنوان ماده خنک‌کننده و آب، به‌عنوان ماده خاموش‌کننده عمل می‌کنند. این ترکیب، با سرعت بالا از کپسول خارج خواهد شد و در نتیجه، آتش‌سوزی کنترل و خاموش می‌شود.
موقعیت استفاده
کپسول‌های گاز و آب، عملکردی اضطراری دارند. این کپسول‌ها برای مهار حریق‌هایی که به آب حساس هستند و درعین‌حال، نیاز به سریع‌ترین واکنش ممکن دارند، به‌کار می‌روند. این کپسول‌ها، به‌طور خاص برای استفاده در محیط‌هایی که خطر اتش‌سوزی بالا است، مناسب هستند. این مکان‌ها احتمالا شامل ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی، مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها و حتی وسایل نقلیه باشند.
کپسول آتش نشانی شیمیایی مرطوب
کپسول آتش نشانی شیمیایی مرطوب، از مخلوط موادشیمیایی و آب تشکیل شده است. این کپسول‌ها برای خنک‌کردن و خاموش‌کردن حریق‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. آنها شامل موادشیمیایی خاصی هستند که هنگام ترکیب با آب، باعث تولید گازها یا فوم‌های خنک‌کننده و خاموش‌کننده می‌شوند.
زمانی که پس از اعلام حریق کپسول آتش‌نشانی شیمیایی مرطوب فعال است، موادشیمیایی داخل آن به آب واکنش نشان می‌دهند. این واکنش باعث تولید گازها یا فوم‌های خنک‌کننده خواهد شد که با پرتاب شدیدی از کپسول بیرون می‌آیند. این گازها یا فوم‌ها، با پوشش‌دادن منطقه آتش‌سوزی، اکسیژن را محدود و حریق را مهار می‌سازند.
موقعیت استفاده
کپسول آتش نشانی شیمیایی مرطوب معمولا برای مهار حریق‌های سطح A (حریق جامدات) و سطح B (حریق مایعات قابل اشتعال) مناسب هستند. این کپسول‌ها به‌عنوان یک گزینه موثر در مواقعی که استفاده از آب ساده یا پودرهای شیمیایی دیگر مناسب نیست، به‌کار می‌روند.
کپسول‌های آتش‌نشانی شیمایی مرطوب در شرایطی استفاده می‌شوند که خطر انفجار یا آتش‌سوزی وجود دارد. این کپسول‌ها معمولا در مکان‌هایی مانند آزمایشگاه‌های شیمیایی، کارخانه‌های صنعتی و مراکز پژوهشی به‌کارگرفته خواهند شد.
کپسول آتش نشانی بیوورسال
کپسول آتش نشانی بیوورسال، یک نوع خاص از کپسول‌های اتش‌نشانی است که شامل محلول‌های خنک‌کننده و خاموش‌کننده از جنس بیوورسال هستند. بیوورسال یک ماده شیمیایی و به‌طور عمده از اتانول و آب تشکیل شده است.
از این ماده برای خنک و خاموش‌کردن حریق‌ها استفاده می‌شود. محلول بیوورسال داخل کپسول، از طریق خنک‌کردن منطقه آتش‌سوزی و تخلیه اکسیژن، حریق را مهار می‌کند. خصوصیت خاموش‌کنندگی بیوورسال باعث خواهد شد که این کپسول‌ها در کم‌ترین زمان آتش را به کنترل درآورند.
موقعیت استفاده
استفاده از کپسول اتش نشانی بیوورسال در محیط‌هایی که نیاز به واکنش سریع و موثر در مقابله با حریق دارند، توصیه می‌شود. این کپسول‌ها باعث کاهش دمای محیط، خنک‌کردن سطح آتش‌سوزی و کاهش اکسیژن در محیط خواهند شد.
کپسول‌های آتش‌نشانی بیورسال به‌دلیل ویژگی‌های کارآمد و چندمنظوره‌ای که دارند، در مواقع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین موارد استفاده از کپسول‌های بیورسال عبارتند از:
- محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ها
- ساختمان‌ها و ادارت
- وسایل نقلیه عمومی
- محیط‌های کسب‌وکار
نحوه شارژ کپسول آتش نشانی
استفاده از کپسول آتش نشانی همواره نیاز به نگهداری دارد. پیشنهاد می‌شود هر بار پس از استفاده از کپسول، آن را دوباره شارژ و پر کنید. این اقدام، بخشی از برنامه خدمات و نگهداری است که باید به‌طور دوره‌ای انجام شود. برای انجام این‌کار باید به متخصصان حرفه‌ای مراجعه کنید. در برخی مکان‌ها، برای سرویس کپسول‌های قابل حمل نیاز به مجوز رسمی دارید. برای حفظ عملکرد صحیح کپسول‌ها، باید آنها را با مواد خاموش‌کننده شیمیایی مناسب و با استفاده از تجهیزات تحت فشار به شیوه‌ای صحیح پر کنید.
مراحل شارژ کردن کپسول آتش نشانی
شارژکردن کپسول آتش نشانی یک فرآیند حساس و حیاتی محسوب می‌شود که نیازمند رعایت مراحل دقیق و استانداردهای مشخصی است.
شناخت نوع کپسول
در ابتدا، نوع کپسول باید شناسایی شود، زیرا انواع مختلف از این محصول برای اطفا حریق موجود هستند که هر یک نیاز به روش‌های شارژ متفاوت دارند. برای مثال، کپسول‌های کلاس A با آب پر می‌شوند، در حالی‌که کلاس‌های دیگر از انواع مختلفی از مواد شیمیایی خشک بهره می‌برند.
تخلیه کپسول
در مرحله بعدی، تخلیه کپسول آتش نشانی باید به دقت انجام شود تا تخلیه کلیه مواد در داخل آن صورت گیرد. حتی اگر قبلا از کپسول استفاده شده باشد، اطمینان حاصل شود که هیچ مقدار موادی در آن باقی نمانده است. سپس، با تمیزکردن دقیق داخل کپسول و اجزا آن، از وضعیت سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید.
تست هیدرواستاتیک
پس از این مراحل، تست هیدرواستاتیک بر روی کپسول انجام می‌شود. اگر زمان تست فرا رسیده باشد، باید مطابق استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه کپسول را زیر آزمون قرار داد و از سالم بودن آن مطمئن بود.
نوع کپسول
در مرحله شارژ کپسول، با توجه‌به نوع آن، اقدام به شارژ کپسول با مواد مناسب و با استفاده از دستگاه‌های ایمن صورت می‌گیرد. مهم‌ترین نکته در این مرحله، تعیین میزان فشار گاز مناسب و مقدار صحیح مواد جهت شارژکردن کپسول آتش نشانی است. موادی مانند Fireade2000 برای بیشتر خاموش‌کننده‌ها مناسب هستند.
در پایان، پس از شارژ کامل، کپسول باید ظاهری تمیز داشته باشد و تاریخ شارژ و شارژ بعدی، همراه با مشخصات شرکت شارژ‌کننده، به‌صورت برچسب بر روی آن نصب شود. در صورت مشاهده هرگونه مشکل ظاهری، تعویض کپسول ضرورت دارد تا کاملا مطابق تاییدیه آتش نشانی باشد.
انتخاب مواد پرکننده جهت شارژکردن کپسول آتش نشانی
برای تعیین نوع پرکننده مورداستفاده، برچسب روی خاموش‌کننده را بررسی کنید. از نظر ایمنی و عملکرد مناسب کپسول، انتخاب مواد پرکننده مناسب بسیار مهم است. رایج‌ترین مواد پرکننده برای کپسول‌های آتش‌نشانی عبارتند از:
شارژ کپسول آتش نشانی با آب و کف
کپسول‌های خاموش‌کننده آب و فوم فقط باید در آتش‌سوزی‌های کلاس A (که با سوخت‌های معمولی مانند کاغذ و چوب مشتعل می‌شوند) استفاده شوند. این کپسول‌های آتش‌نشانی با آب مخلوط شده و با یک عامل کف‌کننده مخصوص پر می‌شوند.
شارژ کپسول آتش‌نشانی دی‌اکسید کربن (CO2)
کپسول دی‌اکسید کربن با انتشار دی‌اکسید کربن بسیار سرد، آتش را به‌سرعت خاموش می‌کنند. آنها فقط برای آتش‌سوزی‌های کلاس B و کلاس C (آتش‌سوزی ناشی از مایعات قابل اشتعال یا برق) موثر هستند.
توجه‌به نوع پرکننده انتخابی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا انتخاب نادرست باعث کاهش کارایی و عملکرد کپسول می‌شود. به‌همین دلیل، برچسب را به دقت مورد بررسی قرار دهید و تطابق آن با نوع آتش‌سوزی را بررسی کنید تا بهترین عملکرد را از کپسول خود به‌دست آورید.
کمی با کپسول‌های پودری آتش نشانی آشنا شوید
ترکیبات شیمیایی خشک، برای جلوگیری از واکنش‌های شیمیایی که منجر به آتش‌سوزی می‌شوند، از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. این خاموش‌کننده‌ها از پودرهای شیمیایی مختلف تشکیل شده‌اند که بیشترین آنها دارای قابلیت اطفا حریق در کلاس‌های A، B و C هستند و در اشکال فشرده و کارتریج در دسترس خواهند بود.
خاموش‌کننده‌های آتش شیمیایی مرطوب
خاموش‌کننده‌های آتش شیمیایی مرطوب، مواد در حال سوختن را خنک می‌کنند و از واکنش‌های شیمیایی که باعث شعله‌ورشدن مجدد آتش شود، جلوگیری به‌عمل می‌آورند. این کپسول‌ها عمدتا برای آتش‌سوزی‌های تجاری به‌کار می‌روند.
خاموش‌کننده‌های پاکسازی گازی
کپسول آتش نشانی‌های پاکسازی گازی، گازهایی را منتشر می‌کنند که به‌طور موثر انواع آتش‌سوزی را خاموش می‌سازند و هیچ اثری از خود باقی نمی‌گذارند.
کپسول‌های آتش نشانی خشک
کپسول‌های آتش‌نشانی خشک، به شکل کابینت‌های شیمیایی خشک هستند، تنها برای اطفا حریق‌هایی که فلزات در حال سوختن هستند (کلاس D) مفید خواهند بود.
کپسول‌های مه آب
کپسول‌های مه آب که سازگار با محیط زیست هستند و جایگزین عالی برای کپسول‌های آتش‌نشانی با مواد پاک‌کننده هستند. این کپسول‌ها برای استفاده در آتش‌سوزی‌های کلاس A و C به‌کار می‌روند.
رایج‌ترین انواع کپسول برای مصارف خانگی یا اداری، کپسول‌های آتش‌نشانی خشک شیمیایی چند منظوره هستند که می‌توانند در آتش‌های کلاس A، B و C (سوخت‌های سنتی، آتش‌های مایع قابل اشتعال و آتش‌های الکترونیکی) استفاده شوند.
قیمت کپسول آتش نشانی
قیمت کپسول‌های آتش‌نشانی به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل نوع و سایز کپسول است. کپسول‌های آتش‌نشانی در انواع مختلفی برای مقابله با حریق‌های مختلف و در سایزها و ظرفیت‌های متفاوت تولید می‌شوند. هر نوع و سایز احتمالا قیمتی متفاوت داشته باشد.
کیفیت ساخت و استانداردهای فنی
علاوه‌بر نوع و سایز، کیفیت ساخت و استانداردهای فنی نیز در تعیین قیمت کپسول آتش نشانی دخیل است. کپسول‌هایی که به استانداردهای ایمنی و کیفیت مطابقت دارند، احتمال دارد قیمت بالاتری داشته باشند اما اعتماد به کیفیت و عملکرد آنها اهمیت بالایی دارد.
سیستم‌های هشداردهنده
فناوری‌ها و ویژگی‌های اضافی همچون دارا بودن سیستم‌های اعلام حریق یا دارایی‌های افزوده نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند. برخی کپسول‌های آتش‌نشانی مجهز به فناوری‌های پیشرفته‌تری هستند که در مواقع خاص مانند حریق‌های بزرگتر یا در شرایط خاص اجتناب‌ناپذیر به‌عنوان یک فیچر اضافی مطرح می‌شوند و در نتیجه، قیمت آنها بالاتر خواهد بود.
شرکت تولیدکننده
شرکت تولیدکننده و نام تجاری کپسول نیز بر قیمت تأثیر می‌گذارد. برندهای معتبر و مشهور اغلب به‌دلیل اعتبار و کیفیت بالاتر، قیمت بیشتری دارند.
در نهایت، عوامل اقتصادی نیز می‌توانند در قیمت‌گذاری تأثیرگذار باشند. تغییرات در هزینه‌های تولید، حمل‌ونقل، یا مواد اولیه احتمال دارد باعث تغییر در قیمت کپسول‌های آتش‌نشانی شود.
بدون دیدگاه